Wezwanie w charakterze świadka w sprawie karnej

Zgodnie z art. 177 § 1 Kodeksu postępowania karnego każdy wezwany w charakterze świadka ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania. Warto wspomnieć, że przesłuchanie świadka może zostać przeprowadzone za pomocą urządzeń technicznych pozwalających na przekazywanie obrazu i dźwięku, a także miejscu przebywania świadka (np. w szpitalu). Oczywiście, aby skorzystać z tego rodzaju rozwiązań konieczne jest spełnienie określonych prawem przesłanek.

W każdym razie czynność przesłuchania świadka protokołuje się, a analiza wzoru protokołu jest jednym z najprostszych sposobów na zorientowanie się jak wygląda przesłuchanie. W jego trakcie – jeszcze przed zadaniem pytań dotyczących sprawy – przesłuchujący ustala podstawowe dane o świadku, a więc jego imię, nazwisko, wiek, miejsce zamieszkania czy wykonywany zawód (jednak w większości przypadków bez dopytywania o dokładny adres miejsca pracy). Świadek jest także pouczany o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań oraz o ewentualnej możliwości odmowy składania zeznań. Poza tym w protokole przesłuchania zamieszcza się dane wszystkich osób uczestniczących w czynności.

Protokół przesłuchania świadka

Przepisy Kodeksu postępowania karnego wskazują, że przesłuchania oskarżonego, świadka, biegłego i kuratora wymaga spisania protokołu. Protokół powinien zawierać:

1. oznaczenie czynności, jej czasu i miejsca oraz osób w niej uczestniczących;
2. przebieg czynności oraz oświadczenia i wnioski jej uczestników;
3. wydane w toku czynności postanowienia i zarządzenia, a jeżeli postanowienie lub zarządzenia sporządzono osobno, wzmiankę o jego wydaniu;
4. w miarę potrzeby stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu czynności.

Wyjaśnienia, zeznania, oświadczenia i wnioski oraz stwierdzenia określonych okoliczności przez organ prowadzący postępowanie zamieszcza się w protokole z możliwą dokładnością. Osoby biorące udział w czynności mają prawo żądać zamieszczenia w protokole z pełną dokładnością wszystkiego, co dotyczy ich praw lub interesów. Ważne jest zatem aby podczas składania zeznań posługiwać się prostym językiem umożliwiając jak najdokładniejsze zapisanie zeznań w protokole. Osoby biorące udział w czynności mają prawo żądać odczytania fragmentów ich wypowiedzi wciągniętych do protokołu.

W protokole nie wolno zastępować zapisu treści zeznań lub wyjaśnień odwoływaniem się do innych protokołów.

Czy trzeba podpisać protokół z przesłuchania?

Z wyjątkiem protokołu rozprawy lub posiedzenia protokół podpisują osoby biorące udział w czynności. Przed podpisaniem należy go odczytać i uczynić o tym wzmiankę. Osoba uczestnicząca w czynności może podpisując protokół zgłosić jednocześnie zarzuty co do jego treści; zarzuty te należy wciągnąć do protokołu wraz z oświadczeniem osoby wykonującej czynność protokołowaną.

Zaprotokołowane zeznania zawsze odczytuje się przesłuchiwanemu. Ma on także prawo zażądać poprawek czy doprecyzować swoje stanowisko. W postępowaniu przygotowawczym świadek podpisuje się pod protokołem – swoje podpisy składają także wszyscy uczestniczący w tej czynności. Radca prawny lub adwokat może wziąć udział w przesłuchaniu świadka w postępowaniu przygotowawczym pod warunkiem braku sprzeciwu prokuratora. Radca prawny lub adwokat nie może złożyć za świadka zeznań. Jego rolą będzie czuwanie nad przebiegiem przesłuchania w taki sposób aby przebiegało ono zgodnie z procedurą oraz aby respektowane były przez organy procesowe prawa osoby składającej zeznania.

Udział radcy prawnego lub adwokata w przesłuchaniu może okazać się bardzo pomocy także z innych powodów. Po pierwsze przed przesłuchaniem radca prawny lub adwokat może pomóc świadkowi w przygotowaniu się do przesłuchania oraz poinformuje świadka o przysługujących mu prawach ale i obowiązkach. Biorący udział w przesłuchaniu radca prawny lub adwokat może także zadawać świadkowi pytania oraz czuwać na tym aby pytania zadawane świadkowi przez prowadzącego czynności nie miały sugerującego lub wymuszającego charakteru.

Czy świadek może kłamać?

Odpowiedź na to pytanie ale także na szereg innych znajdziesz w naszym poradniku.