Na podstawie jakich dokumentów może nastąpić zatrzymanie?

Informacje o dokonanych zatrzymaniach przez CBA w Warszawie, Katowicach lub Krakowie często pojawiają się w mediach. Z reguły towarzyszy im informacja o tym jaka służba dokonała zatrzymania oraz o co, w dużym uproszczeniu, są podejrzewane osoby zatrzymane.

Takie zatrzymanie należy odróżnić od zatrzymania ad hoc- dokonywanego przez Policję, czy choćby Straż Leśną, w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa i złapanie sprawy na gorącym uczynku. W istocie ten element sprawczy decyduje o wszczęciu dochodzenia lub śledztwa właśnie w związku z popełnieniem ujawnionego przestępstwa.

W przypadku zatrzymania dokonywanego przez służby (np. CBA) musimy wiedzieć, że następuje ono w wyniku realizacji zaplanowanych przez organ procesowy czynności procesowych. Prokurator prowadzi postępowanie przygotowawcze, w wyniku którego okazało się, że zgromadzony w sprawie materiał będzie pozwalał na postawienie określonej osobie zarzutów popełnienia określonego przestępstwa lub przestępstw. Powzięcie przez organ procesowy takiej decyzji będzie zatem skutkowało wydaniem postanowienia o zatrzymaniu i doprowadzeniu określonej osoby (lub osób) do prokuratora prowadzącego właśnie w celu przestawienia zarzutów. Decyzja procesowa może być podyktowana chociażby tym, że inna osoba (przesłuchany świadek, inny podejrzany) złożył zeznania lub wyjaśnienia obciążające osobę wobec której prokurator podejmuje decyzję o zatrzymaniu.

Prokurator, wydając postanowienie o zatrzymaniu i doprowadzeniu, wskazuje jakiej służbie poleca wykonać to zatrzymanie i doprowadzenie. Funkcjonariusz prowadzący czynności zatrzymania zostaje zatem niejako umocowany do złożenia odwiedzin osobie, której zarzuty chce postawić prokurator, i w oparciu o decyzje prokuratora zatrzymuje osobę (włącznie z prawem do użycia środków przymusu i założeniem kajdanek), przeprowadza przeszukanie i zatrzymanie rzeczy (np. komputerów, dokumentów) i doprowadza, co oznacza przewozi, osobę zatrzymaną do prokuratora.

Funkcjonariusze biorący udział w zatrzymaniu powinni się wylegitymować, przekazać postanowienie prokuratora o przedstawieniu zarzutów oraz sporządzić protokół lub protokołu z zatrzymania, przeszukania jeśli się odbyło i sporządzić protokół zatrzymania rzeczy.