Dobrowolne poddanie się karze

Na czym polega dobrowolne poddanie się karze?

Dobrowolne poddanie się karze – a mówiąc precyzyjnie odpowiedzialności karnej – mówiąc w największym skrócie polega na tym, że sąd skazuje oskarżonego na zaproponowaną przez niego karę. Poza tym wyrok może objąć także środki karne, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego. W praktyce oznacza to oczywiście pełne przyznanie się do winy, a sam wyrok skazujący ma dokładnie takie same skutki, jakby zostało przeprowadzone pełne postępowanie dowodowe. Dlatego dobrowolne poddanie się karze to po prostu dużo szybszy sposób na wydanie wyroku skazującego. Oczywiście nie oznacza to, że dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej może nastąpić w każdym przypadku. Konieczne jest spełnienie warunków przewidzianych w Kodeksie postępowania karnego. Przede wszystkim rozwiązanie to może zostać zastosowane tylko wówczas, gdy oskarżonemu zarzucono przestępstwo zagrożone karą nie wyższą, niż 15 lat pozbawienia wolności. Ponadto okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie mogą budzić wątpliwości, a osiągnięcie celów postępowania karnego jest możliwe bez przeprowadzenia całości postępowania. Jednocześnie na takie rozwiązanie musi zgodzić się prokurator oraz pokrzywdzony.

Dobrowolne poddanie się karze prowadzi najczęściej do skrócenia samego postępowania oraz orzeczenie łagodniejszego wymiaru kary. W określonej sytuacji procesowej, chociażby przy ewidentnym sprawstwie i zamiarze może to być najlepsza strategi obrony. Dobrowolne poddanie się karze powinno zostać omówione. Radca prawny lub adwokat w sprawach karnych powinien zostać zaangażowany zawsze wtedy kiedy sprawca chce przyznać się do winy i skorzystać z konsensualnych trybów zakończenia postępowania.

W dużym uproszczeniu konsensualne metody zakończenia postępowania wymagają uzgodnienia z prokuratorem. Wydanie wyroku skazującego bez rozprawy jest instytucją wskazana w art. 335 k.p.k.

Art. 335. [Skazanie bez rozprawy – wniosek]

§ 1. Jeżeli oskarżony przyznaje się do winy, a w świetle jego wyjaśnień okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości, a postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte, można zaniechać przeprowadzenia dalszych czynności. Jeżeli zachodzi potrzeba oceny wiarygodności złożonych wyjaśnień, czynności dowodowych dokonuje się jedynie w niezbędnym do tego zakresie. W każdym jednak wypadku, jeżeli jest to konieczne dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą, zniekształceniem lub zniszczeniem, należy przeprowadzić w niezbędnym zakresie czynności procesowe, a zwłaszcza dokonać oględzin, w razie potrzeby z udziałem biegłego, przeszukania lub czynności wymienionych w art. 74 § 2 pkt 1 w stosunku do osoby podejrzanej, a także przedsięwziąć wobec niej inne niezbędne czynności, nie wyłączając pobrania krwi, włosów i wydzielin organizmu. Prokurator, zamiast z aktem oskarżenia, występuje do sądu z wnioskiem o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek, uwzględniających również prawnie chronione interesy pokrzywdzonego. Uzgodnienie może obejmować także wydanie określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu.

Osoba wobec, której prokurator wniósł akt oskarżenia do sądu może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie określonej kary lub środka karnego na etapie postępowania sądowego. Wniosek taki może być złożony w określonym terminie. Sąd może taki wniosek o dobrowolne poddanie sie karze uwzględnić, gdy nie sprzeciwia się temu prokurator.

Art. 387. [Dobrowolne poddanie się karze]

§ 1. Do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej oskarżony, któremu zarzucono przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 15 lat pozbawienia wolności, może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Wniosek może również dotyczyć wydania określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu. Jeżeli oskarżony nie ma obrońcy z wyboru, sąd może, na jego wniosek, wyznaczyć mu obrońcę z urzędu.

§ 1a. Przed uwzględnieniem wniosku o wydanie wyroku skazującego sąd poucza obecnego oskarżonego o treści art. 447 § 5.

§ 2. Sąd może uwzględnić wniosek o wydanie wyroku skazującego, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości, a cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości; uwzględnienie wniosku jest możliwe jedynie wówczas, gdy nie sprzeciwia się temu prokurator, a także pokrzywdzony należycie powiadomiony o terminie rozprawy oraz pouczony o możliwości zgłoszenia przez oskarżonego takiego wniosku.

§ 3. Sąd może uzależnić uwzględnienie wniosku oskarżonego od dokonania w nim wskazanej przez siebie zmiany. Przepis art. 341 § 3 stosuje się odpowiednio.

§ 4. (uchylony).

§ 5. Przychylając się do wniosku, sąd może uznać za ujawnione dowody wymienione w akcie oskarżenia lub dokumenty przedłożone przez stronę.

W jaki sposób poddać się karze?

Konsensualne tryby zakończenia postępowania wymagają uzgodnienie wymiaru kary z prokuratorem. Powinno się to odbyć w ramach postępowania przygotowawczego i oznacza dla osoby podejrzanej, że z procesowego punktu widzenia aby złożyć wniosek o dobrowolne poddanie się karze, podejrzany musi się przyznać. To jest istotna okoliczność. Przyznanie się do winy w praktyce może nie być dla podejrzanego łatwe. Strategia postępowania powinna zostać szczegółowo omówiona i rozważona z obrońcą, adwokatem lub radcą prawnym. W pierwszej kolejności należy „wysondować” grunt oraz oczekiwania prokuratora. Warto aby obrońca radca prawny lub adwokat wcześniej spotkał się z prokuratorem i omówił ewentualne warunki kary.