Czy policja może żądać hasła do telefonu?

Obowiązujące przepisy postępowania karnego nie odpowiadają na to pytanie wprost. Można jednak kategorycznie wskazać, że osoba podejrzana (lub oskarżona) nie ma obowiązku podania numeru PIN do telefonu a także nie musi podawać innych haseł zabezpieczających do zabezpieczonego przez Policję sprzętu elektronicznego.

Na etapie, na którym dochodzi do zatrzymania i zabezpieczenia telefonu, status osoby będącej jego właścicielem może być różny. Trzeba pamiętać, że w przypadku kiedy Policja lub inne służby działające na polecenie organu prowadzącego postępowanie, a będzie to najczęściej prokurator, dokonują zatrzymania osoby i przeszukania pomieszczeń, osoba ta może nie mieć jeszcze statusu podejrzanego lub oskarżonego (prokurator nie postawił tej osobie zarzutów albo nie został wniesiony akt oskarżenia do sądu). Oznacza to, że właściciel telefonu nie jest jeszcze podejrzanym w sprawie, a o losie tej osoby zadecydują dalsze czynności. Co w takim razie z jego telefonem i dostępem do niego?

Podstawą do odmowy przekazania hasła do telefonu lub innego sprzętu elektronicznego zabezpieczonego hasłem będzie art. 183 par. 1 kodeksu postępowania karnego, który daje świadkowi uprawnienie do uchylenia się odpowiedzi na pytanie, jeśli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność karną. W przypadku osoby, której już postawiono zarzuty podstawą do odmowy przekazania hasła do telefonu będzie z kolei art. 175 par. 1 kodeksu postępowania karnego, który pozwala podejrzanemu na odmowę odpowiedzi na poszczególne pytania lub daje prawo do odmowy składania wyjaśnień.

Jedną z fundamentalnych zasad procesu karnego jest zakaz zmuszania kogokolwiek do dostarczania dowodów na swoją niekorzyść. Jeśli zatem w telefonie zgromadzone są dane, które mogłyby stanowić dla właściciela problem procesowy, na przykład w telefonie znajdują się dane dotyczące przestępstwa to z pewnością nie należy przekazywać hasła do telefonu. Inna sprawa, że organy ścigania z dużym prawdopodobieństwem „dostaną się” do środka i odczytają przechowywane w telefonie dane.

Inaczej przedstawia się problem podczas legitymowania osoby przez Policję na przykład w czasie rutynowej kontroli lub podczas manifestacji. W takiej sytuacji także nie ma obowiązku odblokowania telefonu choć mogą się zdarzać przypadki nadużywania władzy przez Policję chociażby w przypadku chęci usunięcia przez policjanta kompromitujących go zapisów video wykonanych podczas interwencji przez spisywaną osobę. Duża część smartfonów zabezpieczona jest wizerunkiem twarzy lub odciskiem linii papilarnych. I tu pojawia się dodatkowe ryzyko nadużycia władzy i chęć odblokowania telefonu wbrew woli osoby legitymowanej lub zatrzymanej. Wystarczy przecież jedynie zbliżyć kamerę telefonu do twarzy osoby, której telefon chcemy odblokować i, telefon nie ma przed nami tajemnic.

Najlepiej zatem ustawić hasło numeryczne w swoim telefonie niż korzystać z danych biometrycznych, linii papilarnych lub wizerunku twarzy.