Blokada środków na koncie przez GIIF

Blokada środków na koncie w związku z podejrzeniem prania pieniędzy

System bankowy od dawna wykorzystywany jest do prania pieniędzy stąd też przepisy wielu krajów zobowiązują banki do wykrywania podejrzanych transakcji mogących mieć związek z działalnością przestępczą. Z tych też powodów bank może dokonać blokady środków, jeśli z uwagi na wykorzystywane przez bank algorytmy, określona transakcja wzbudziła zainteresowanie i może ona mieć związek z praniem pieniędzy. Zgodnie z ustawą z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu bank, jako instytucja obowiązana, musi także przesyłać do Głównego Inspektora Informacji Finansowej.

Kiedy bank może zablokować środki na koncie?

Zasady wstrzymywania transakcji i blokowania rachunków wskazano w art. 86 ustawy.

Art. 86. [Wskazanie podejrzanej transakcji przez instytucję obowiązaną]

1. Instytucja obowiązana niezwłocznie zawiadamia Generalnego Inspektora, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, o przypadku powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że określona transakcja lub określone wartości majątkowe mogą mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu.

2. W zawiadomieniu instytucja obowiązana przekazuje pozostające w jej posiadaniu informacje związane z powziętym podejrzeniem oraz informację o przewidywanym terminie przeprowadzenia transakcji, o której mowa w ust. 1. Do zawiadomienia przepis art. 74 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

3. Po otrzymaniu zawiadomienia Generalny Inspektor dokonuje niezwłocznie potwierdzenia jego przyjęcia, w postaci urzędowego poświadczenia odbioru, zawierającego w szczególności datę i godzinę przyjęcia zawiadomienia.

4. Do czasu otrzymania żądania, o którym mowa w ust. 5, lub zwolnienia, o którym mowa w ust. 6, nie dłużej jednak niż przez 24 godziny, licząc od momentu potwierdzenia przyjęcia zawiadomienia, o którym mowa w ust. 3, instytucja obowiązana nie przeprowadza transakcji, o której mowa w ust. 1, lub innych transakcji obciążających rachunek, na którym zgromadzono wartości majątkowe, o których mowa w ust. 1.

5. Generalny Inspektor w przypadku uznania, że transakcja, o której mowa w ust. 1, może mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, przekazuje instytucji obowiązanej żądanie wstrzymania transakcji lub blokady rachunku na okres nie dłuższy niż 96 godzin, licząc od daty i godziny wskazanych w potwierdzeniu, o którym mowa w ust. 3. Niezwłocznie po otrzymaniu tego żądania instytucja obowiązana wstrzymuje transakcję lub blokuje rachunek. W żądaniu Generalny Inspektor określa wartości majątkowe objęte żądaniem.

Do wstrzymania transakcji np. wykonania przelewu lub do zablokowania konta może dojść jedynie wówczas gdy bank poweźmie uzasadnione podejrzenia, że określona transakcja lub określone wartości majątkowe mogą mieć związek z praniem pieniędzy.

Podejrzenia banku budzą najczęściej operacje dokonywane na rachunkach nowych lub na rachunkach, na których odnotowano „nienaturalny” wzrost obrotów. Oczywiście bank nie może dokonać blokady bez uzasadnionego podejrzenia prania pieniędzy ale w praktyce w wielu przypadkach bez dodatkowe wyjaśnienia operacji bank blokuje środki niejako automatycznie. Co więcej taka blokada środków zobowiązuje bank do powiadomienia za pomocą środków komunikacji elektronicznej Głównego Inspektora Informacji Finansowej o dokonanej blokadzie. Blokada dokonana przez bank nie może trwać dłużej niż 24 godziny.

Blokada środków na koncie przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej

GIIF może żądać wstrzymania transakcji lub blokady rachunku na okres nie dłuższy niż 96 godzin, licząc od daty i godziny wskazanych w potwierdzeniu przyjęcia zawiadomienia. Jest to czas, w których można zweryfikować okoliczności i w przypadku gdy zachodzą przesłanki do zawiadomienia prokuratora GIIF zawiadamia prokuratora o wstrzymaniu transakcji lub o blokadzie rachunku. Zgodnie z ustawą wstrzymanie transakcji lub blokada rachunku może nastąpić maksymalnie na 96 godzin. Jednocześnie Generalny Inspektor ma obowiązek zawiadomić właściwego prokuratora o podejrzeniu popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Czynność ta otwiera prokuratorowi szerokie pole do działania – a w tym do dalszej blokady rachunku oraz wstrzymania transakcji.

W przypadku jeśli transakcja nie budzi wątpliwości środki powinny zostać odblokowane.

Prokurator zablokował rachunek bankowy

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu wprost wskazuje, że prokurator po otrzymaniu zawiadomienia od Generalnego Inspektora ma prawo wstrzymać transakcje lub zablokować rachunek na czas sześciu miesięcy – licząc od dnia otrzymania zawiadomienia. Co istotne, prokurator ma prawo skorzystać z tego uprawnienia także wówczas, gdy nie otrzyma wspomnianego zawiadomienia, a więc przykładowo wtedy, gdy poweźmie informacje o podejrzanej transakcji w inny sposób, np. w toku wykonywania czynności bądź na mocy doniesienia innego organu lub osoby fizycznej.

W każdym razie w postanowieniu, na mocy którego dochodzi do blokady, prokurator ma obowiązek wskazać zakres, sposób i termin wstrzymania transakcji lub zablokowania rachunku. Na postanowienie to przysługuje zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy karnej. Oczywiście tego rodzaju zażalenie musi spełniać wszystkie wymagania pisma procesowego, a więc przede wszystkim wskazywać na prawidłowe oznaczenie sądu oraz zaskarżonej czynności. W uzasadnieniu należy podnieść wszelkie okoliczności oraz ewentualnie uchybienia organu wskazujące na fakt, że blokada rachunku bądź wstrzymanie transakcji nie znajduje usprawiedliwienia na gruncie obowiązującego prawa. W praktyce najczęściej wystarczającym jest udowodnienie, że dana operacja po prostu nie stanowi przejawu prania brudnych pieniędzy czy finansowania terroryzmu. Z pewnością uwzględnienie skargi w dużej mierze zależy od jakości argumentów powołanych przez skarżącego na uzasadnienie swoich tez. Dlatego zażalenie musi zostać przygotowane w pełni profesjonalnie. Warto aby postanowienie o blokadzie rachunku bankowego przeanalizował radca prawny lub adwokat zajmujący się sprawami o pranie pieniędzy. Adwokat lub radca prawny przygotuje zażalenie z uwzględnieniem dalszej strategii postępowania gdyż może się zdarzyć, że prokurator będzie prowadził postępowanie i będzie chciał postawić określonym osobom zarzut prania pieniędzy. W Warszawie adwokat lub radca prawny do spraw prania pieniędzy jest także potrzebny z uwagi na to, że zdecydowana większość banków ma swoje centrale w Warszawie i to w Warszawie spraw o pranie pieniędzy toczy się najwięcej.